TY - JOUR ID - 244332 TI - بازنگری محل انتساب هفت قطعه کاشی زرین‌فام در موزه ملّی ایران؛ اطلاعات باستان‌شناختی تازه‌ای از دشت لار تهران JO - دوفصلنامه موزه ملی ایران JA - JINM LA - fa SN - AU - سیری, محمد سپهر AU - امیرحاجیلو, سعید AD - پژوهشگر آزاد AD - استادیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 1 IS - 1 SP - 211 EP - 223 KW - کاشی زرین‌فام KW - نظام‌نامة موزه ملّی KW - باستان‌شناسی دشت لار KW - قوش‌خانه KW - خوشی‌خانه DO - https://doi.org/10.6084/m9.figshare.14754300 N2 - نخستین نظام‌نامة موزه ملی ایران همزمان با افتتاح موزه در سال 1295 خورشیدی به چاپ رسید. این نظام‌نامه دربردارندة شرح وظایف و فعالیت‌های موزه و فهرستی توصیفی از اشیاء موزه در یک سده پیش است. توصیف برخی از آثار در نظام‌نامة مذکور، اهمیت زیادی در بازنگری آثار دارد، اما تاکنون برای مطالعه آثار موزه، کمتر به این نظام‌نامه توجه شده است. از جمله آثاری که شرح کاملی از ویژگی‌ها و محل کشف آنها در نظام‌نامه آمده، 34 قطعه کاشی زرین‌فام است. هدف از این مقاله، بازنگری اطلاعات برخی کاشی‌های زرین‌فام فوق بر پایه نخستین نظام‌نامة موزه، معرفی محل کشف آنها و مطالعه باستان‌شناختی بستر کشف این آثار است. پرسش این است که کاشی‌های زرین‌فام مورد مطالعه، در نظام‌نامة موزه ملّی ایران چگونه توصیف شده‌اند و ویژگی‌های بستر باستان‌شناختیِ محل کشف آنها چیست؟ بخشی از داده‌ها به شیوه اسنادی و بر پایه مطالعه نظام‌نامه مذکور و بخش دیگری از داده-ها با مطالعه ویژگی‌های کاشی‌های مورد اشاره و بررسی‌های میدانی گردآوری شده است. بر پایة نتایج، دست کم هفت قطعه از کاشی‌های زرین‌فام موزه ملّی که اکنون به عنوان کاشی‌های مکشوف از کاشان، گرگان و ری ثبت شده‌اند، آثاری هستند که از دشت لار تهران کشف شده و به موزه راه پیدا کرده‌اند. اگرچه این هفت قطعه از نظر سبک، بیشترین مشابهت را با نمونه‌های کاشان و تخت‌سلیمان نشان می‌دهند، بر پایه منابع تاریخی، توسط اعتمادالسلطنه در محلی به نام قوش‌خانه یا خوشی‌خانه در دشت لار کاوش شده‌اند. کاوشی که به دستور ناصرالدین شاه در جریان سفر ییلاقی‌اش به لار به انجام رسید و حدود یک ماه تداوم داشت. پس از آن، این کاشی‌های‌ زرین‌فام به یکی از اطاق‌های بزرگ عمارت قدیم وزارت معارف در شمال مدرسه دارالفنون و سپس به تالار آئینه کاخ مسعودیه منتقل شد و در نهایت به موزه ملّی ایران انتقال یافت و در همان زمان، در فهرست اموال منقول موزه در نظام‌نامه ثبت شد. UR - http://jinm.irannationalmuseum.ir/article_244332.html L1 - http://jinm.irannationalmuseum.ir/article_244332_e89b3a26ca0de1446e27049e654e9c5e.pdf ER -