@article { author = {Dara, Maryam}, title = {The translation of -ḫi in the list of sheep donors from Bastam in Iran National Museum Collection}, journal = {Journal of Iran National Museum}, volume = {1}, number = {1}, pages = {129-134}, year = {2020}, publisher = {Iran National Museum}, issn = {2783-2228}, eissn = {2783-2228}, doi = {https://doi.org/10.6084/m9.figshare.14754174}, abstract = {Urartians ruled over the regions around the three lakes Van, Urmia and Sevan for about three centuries from ca. 900 to 600 B.C. Urartian inscriptions have been discovered in Turkey, Armenia, Iran, Nakhchivan (Azerbaijan), and northern Iraq. Studies of the Urartian language demonstrate its relationship to the Hurrian language. Different suffixes were used in the Urartian language to determine the role of words, including -ḫi, the meaning of which is difficult to reconstruct. Some functions of -ḫi are connected to patronyms, affiliation adjectives, along with the names of cities and countries, and the genitive form. Melikišvili, Salvini, and Wilhelm first identified this suffix in the Urartian language. Of course, there are more suffixes in the Urartian language to show the affiliation and genitive form. A damaged and broken tablet discovered at Bastam, Iran, and currently in the National Museum of Iran, carries an inscription that contains the names of persons offering sheep. On this tablet, -ḫi is written following the word “one”. It is a challenging form as -ḫi has not been discovered written in this method before. The remaining of the inscription with four damaged lines is written in the Urartian cuneiform. This article discusses the different roles of -ḫi and proposes a translation of “of” for this inscription. This suffix is usually attached to a name and this inscription is the first example of -ḫi being attached to a numeral.}, keywords = {-ḫi,Urartian,Bastam Tablet,National Museum of Iran}, title_fa = {ترجمة پسوند-ḫi در کتیبة لوح فهرست اهداء کنندگان گوسفند از بسطام ایران}, abstract_fa = {اورارتوها نزدیک به سه سده از حدود سدة نهم تا ششم ق.م بر نواحی پیرامون دریاچه‌های وان ترکیه، ارومیه ایران و سوان ارمنستان حکومت کرده‌اند و کتیبه‌هایی از آن‌ها به خط میخی و هیروگلیف اورارتویی در ترکیه، ارمنستان، ایران، نخجوان و عراق به دست آمده است. زبان اورارتویی بر پایة این اسناد قابل مطالعه است و در قیاس با زبان حوری مطالعه می‌شود. در زبان اورارتویی پسوندهای مختلف برای نشان دادن حالت اسم و نقش آن به کار می‌رفته است. پسوند -ḫi اورارتویی چالش‌برانگیز و دارای نقش‌های مختلف است. این پسوند مثلاً برای نشان دادن نسب پدری، صفت وابستگی، نام‌های جغرافیایی (شهر و کشور) یا قبیله و حالت اضافی استفاده می‌شد. پژوهشگران اندکی پیشتر به نقش‌هایی که این پسوند می‌تواند در زبان اورارتویی داشته باشد اشاره کرده‌اند. البته پسوندهای دیگری نیز در اورارتویی برای نشان دادن وابستگی و حالت اضافی به کار رفته‌اند. بر لوح گلی آسیب‌دیده کوچک به دست آمده از بسطام که اکنون در موزة ملی ایران نگهداری می‌شود نوشته‌ای چهار سطری به خط میخی اورارتویی باقی مانده که فهرستی از نام افراد و تعدادی گوسفند نوشته شده است که در متن آن پسوند -ḫi پس از عدد 1 می‌شود و ترجمة آن چالش‌برانگیز است. این پسوند تا کنون فقط در این لوح به این شکل استفاده شده است. نگارنده در این نوشته تلاش دارد ابتدا نقش‌های پسوند -ḫi در زبان اورارتویی را بر شمرد و عوامل مشابه دیگری که کارکرد مشابهی در زبان اورارتویی دارند را معرفی کرده و سپس دلایل خود مبنی بر ترجمة آن به شکل کسرة اضافه را بیان کند. در کتیبه‌های اورارتویی این پسوند با نقش‌های مختلف دیده شده و همچنین به واژگان متععدی که بیشتر اسم خاص بوده‌اند متصل می‌شده است. در این نوشته برای اولین بار ملاحظه شده که این پسوند به عدد متصل شده است.}, keywords_fa = {کلیدواژگان: پسوند -ḫi,اورارتویی,لوح بسطام,موزة ملی ایران}, url = {http://jinm.irannationalmuseum.ir/article_244097.html}, eprint = {http://jinm.irannationalmuseum.ir/article_244097_2387f3fbf4aa4619a807187a7524ea57.pdf} }